Multisites geven je de mogelijkheid om meerdere WordPress websites in een enkele installatie te beheren. Toch blijft het een van de meest onbegrepen features van WordPress. Wij leggen uit hoe een Multisite netwerk werkt: wat is en kan een WordPress Multisite en voor welke projecten is het de moeite waard? 

Websites in een Multisite netwerk worden geregistreerd als subdomains, submappen van het Root Domain (subdirectory) of met een eigen domein in een Multidomain netwerk. Voor elk van deze sites kunnen er meerdere toegangsniveaus zijn. Alle sites in het netwerk hebben dezelfde keuze aan themes en plugins omdat ze globaal worden geïnstalleerd – maar inhoud en look kunnen enorm verschillen tussen sites. De themes en plugins worden weliswaar globaal geïnstalleerd, maar welke op de individuele websites worden gebruikt, kan individueel worden beslist.

Deze functies maken een WordPress Multisite op vele manieren nuttig. Toch zijn er heel wat gevallen waarin een Multisite netwerk niet de beste oplossing is.

De Multisite functie werd in 2010 geïntroduceerd in WordPress versie 3.0 en is sindsdien een zeer gebruikelijke manier geworden om meerdere website installaties te beheren. Vaak blijkt de beslissing voor een WordPress Multisite setup achteraf problematisch te zijn – dit gebeurt vooral wanneer individuele pagina's te individueel zijn geworden en naar individuele websites moeten worden omgezet. Maar daarover later meer!

WordPress Multisite: Belangrijkste functies

• Eén WordPress installatie voor een onbeperkt aantal websites
• Netwerkadmin accounts staan aan de top van het hele netwerk
• Website-admins kunnen individuele pagina's beheren

Een of meer accounts fungeren als netwerkbeheerders aan de top van het netwerk. Als netwerkbeheerder kun je themes en plugins voor alle websites vanaf één Dashboard beheren – dat wil zeggen, ze installeren, verwijderen of bijwerken. Je kunt ook de inhoud en het uiterlijk van alle websites controleren. Het is ook mogelijk om nieuwe websites aan het netwerk toe te voegen en hen een website admin account toe te wijzen. Websitebeheerders kunnen de inhoud van hun eigen site beheren en het thema aanpassen. Ze kunnen ook plugins in- of uitschakelen, maar ze kunnen geen themes of plugins installeren.

De WordPress Multisite installatie werkt in principe precies zoals een enkele WordPress installatie. Dit maakt het proces zeer gebruiksvriendelijk.

Voor- en nadelen van WordPress Multisite

Het gebruik van een WordPress multisite netwerk heeft voor- en nadelen – wat betekent dat je zorgvuldig moet overwegen of het al dan niet de juiste oplossing voor jou is.

WordPress Multisite biedt de volgende voordelen

• Eenvoudig beheer
• Meerdere hiërarchische gebruikersniveaus mogelijk
• Eén enkele back-up voor alle websites

Een WordPress Multisite installatie is vooral de moeite waard vanwege de aanzienlijk verminderde beheerdersinspanning voor plugins en themes. Dit komt omdat ze voor alle websites via één enkel Dashboard kunnen worden geïnstalleerd of bijgewerkt. Hiërarchische gebruikersniveaus zijn bijzonder nuttig voor instellingen zoals onderwijsinstellingen. Maar daarover later meer.

WordPress Multisite heeft de volgende nadelen

• Back-ups voor individuele websites in een multisite netwerk zijn zeer tijdrovend
• Sommige plugins ondersteunen geen Multisite netwerk
• Meer serververmogen nodig
• Veiligheidsrisico's voor een website zijn een risico voor alle websites
• Website Admin heeft geen FTP toegang

Bij het opzetten van een WordPress Multisite netwerk, moet je er zeker van zijn dat de plugins die je wilt gebruiken Multisite ondersteunen, anders wordt het voordeel van tijdsbesparing en eenvoud teniet gedaan. Het serververmogen dat nodig is door het grotere verkeer leidt al snel tot prestatieproblemen, vooral bij shared hosting. Als er ongeoorloofde toegang is op één website, lopen alle websites op het netwerk gevaar. Het ontbreken van FTP-toegang voor websitebeheerders betekent in gewone taal dat zij de code van de website niet kunnen bewerken.

Je hebt nu misschien gemerkt dat de nadelen groter zijn dan de voordelen. Begrijp het niet verkeerd: dit betekent gewoon dat WordPress Multisite gericht gebruikt moet worden, omdat deze nadelen vermeden kunnen worden of voor sommige toepassingen niet eens relevant zijn. Al met al is het nu duidelijk dat er enkele bijzonder waardevolle toepassingen zijn, die in het hoofdstuk "Hulp bij het beslissen" nader worden toegelicht. 

Zijn er vereisten voor WordPress Multisite?

Hoewel het een breed ondersteunde functie van WordPress is, zijn er twee basisvereisten voor het installeren van een WordPress Multisite Netwerk. 

• Bestaande WordPress installatie
• Webhost ondersteunt een Multisite installatie

Bij het kiezen van hosting, is shared hosting meestal de goedkoopste optie, maar voor WordPress Multisite is dit geen goede optie. Bij een gedeelde server worden de middelen van de server natuurlijk gedeeld. Daarom is het onwaarschijnlijk dat een gezamelijke server het verkeer voor meerdere sites op je netwerk kan verwerken. Daarom wordt voor het gebruik van Multisite een dedicated server of een virtual private server aanbevolen. 

Als je webhost geen Multisite-installatie voor je opzet, heb je ook een File Transfer Protocol (FTP)-programma nodig. Populaire FTP programma's zijn FileZilla of de FTP extensie voor Visual Studio Code. Hiermee kun je bestanden op een server bewerken, uploaden of downloaden. Er hoeft geen code geschreven te worden om WordPress Multisite te installeren, kopieer gewoon een paar kleine knipsels in een paar bestanden op de server. Gedetailleerde instructies vallen buiten het bestek van dit artikel. Als je geïnteresseerd bent, bekijk dan deze gids.

WordPress Multisite en WordPress Domeinmapping

Je weet nu wat een WordPress Multisite Netwerk is, wanneer je het kunt gebruiken en wat er nodig is om het te installeren. Laten we nu eens kijken hoe de sites zich verhouden tot de oorspronkelijke WordPress installatie en welke impact dit kan hebben.

Voordat je je eerste website toevoegt, moet je een type netwerk kiezen. De multisite-types kunnen niet worden gecombineerd en het zal veel tijd kosten om het type later te wijzigen. Je hebt drie mogelijkheden om het netwerk in te stellen:

1. als subdomein
2. als subdirectory
3. als multidomein 

De URL laat zien welk systeem is gekozen. Een voorbeeld van een subdomein is store.brand.com en een subdirectory is brand.com/store. Op deze manier kunnen de URL's van de afzonderlijke websites intuïtief worden beheerd. Maar als er meer dan een handvol subdomeinen of subdirectories zijn, kan het moeilijk zijn om voor elke daarvan een gebruikersvriendelijke naam te bedenken.

Met WordPress Domain Mapping kun je dit probleem vermijden. Sinds versie 4.5 is WordPress Domein Mapping een ingebouwde functie in WordPress. Hiermee kun je aangepaste domeinen gebruiken als vervanging voor de URL van het subdomein of de subdirectory. 

Bedrijven met een internationaal bereik kunnen hun subdomeinen of subdirectories wijzigen in verschillende top level domeinen, afhankelijk van het land of de regio. Britain.brand.com kan bijvoorbeeld worden veranderd in brand.co.uk, of brand.com/de/ in brand.de.

Op dit punt moeten we SSL (Secure Socket Layer) certificaten vermelden. Dit is een methode om je website te beveiligen door gegevens te versleutelen. 

Sommige webhosts, waaronder Raidboxes, bieden zelfs gratis SSL-certificaten aan die je met één klik kunt activeren. Een standaardcertificaat is echter slechts geldig voor één domein. Alle subdirectories van een domein worden gedekt door het SSL-certificaat van dit domein, maar een subdomein vereist een ander type certificaat – hier heb je een zogenaamd wildcard SSL-certificaat nodig.

In een Multisite netwerk ligt het in de aard van de zaak dat de websites allemaal met elkaar verbonden zijn en daarom allemaal SSL-versleuteling nodig hebben. Zoals bij de meeste netwerken het geval is, worden, indien de beveiliging van één element wordt doorbroken, alle elementen van het netwerk gecompromitteerd. Daarom is het om veiligheidsredenen belangrijk dat het gehele netwerk door het juiste SSL-certificaat wordt gedekt.

Multisite netwerk bij Raidboxes opzetten

Je kunt je Multisite netwerk bij Raidboxes opzetten door een nieuwe Box aan te maken en de optie "Multisite maken" te gebruiken. Selecteer het type netwerk en configureer de rest. De hoofdpagina van het netwerk wordt dan aangemaakt en het netwerkadmin-account wordt gecreëerd.  

In tegenstelling tot de normale installatie, worden alle configuraties voor de multisite setup op Raidboxes gemaakt in de Box instellingen. Zoals al vermeld, worden multisitenetwerken meestal centraal beheerd via het WordPress Multisite Dashboard of via de Box van het volledige netwerk. Daarom zullen de volgende functies om technische redenen (voorlopig) niet mogelijk zijn:

• Updates van welke aard dan ook voor individuele websites van een Multisite netwerk
• Het toewijzen van een tweede domein aan een subdirectory of subdomain Box
• Beveiligingsheaders voor individuele websites van het netwerk
• URL redirects voor individuele websites van het netwerk

Deze beperkingen liggen in de aard van een Multisite-netwerk en zijn daarom moeilijk mogelijk te maken. Features die kunnen worden geïmplementeerd en nog gepland zijn met betrekking tot WordPress Multisite:

• Staging
• Templates maken en een nieuwe Box op basis van een template aanmaken
• Aanpassen van cronjob overzicht en instellingen voor subpagina's (momenteel enkel mogelijk voor een volledig WordPress multisite netwerk)

Configuratie en instellingen

Zodra je een WordPress Multisite hebt geïnstalleerd, zie je de Dashboard van je oorspronkelijke website. Bovenaan is er een nieuwe optie genaamd "Mijn sites". Beweeg je muis erover om twee menu's te openen. Volg "Netwerkbeheer" en klik op de optie "Dashboard". 

Navigeer van hieruit naar "Instellingen" en controleer eerst of je admin e-mailadres en de titel van de hoofdpagina nog kloppen. Dan zijn er verschillende opties om te configureren. Deze spreken meestal voor zich, maar ik zal de registratie-instellingen hier kort bespreken. Deze kunnen mogelijk verkeerd begrepen worden.

Onder "Verboden namen" kun je de registratie van websites met bepaalde woorden beperken – als je bijvoorbeeld het trefwoord "admin" in het veld invoert, kan de website admin.domein.com niet worden geregistreerd. Deze functie kan nuttig zijn in een groter netwerk waar websites met aangepaste namen geregistreerd kunnen worden om het gebruik van ongewenste namen te voorkomen.

De optie om e-mailregistratie te beperken is ook nuttig. Met deze functie kun je een specifiek e-maildomein definiëren van waaruit nieuwe websites kunnen worden opgezet. Dit is vooral nuttig als je de registratie wilt beperken tot een intern e-mailadres.

Themes en plugins

Je kunt deze instellingen ook vinden onder het netwerkbeheer. Thema's en plugins kunnen netwerkbreed beschikbaar worden gesteld. De websitebeheerders kunnen ze dan activeren of deactiveren voor hun websites.

Het is mogelijk om het standaardthema te veranderen dat gebruikt wordt om een nieuwe website toe te voegen. Voeg daarvoor de volgende code toe aan het bestand wp-config.php en vervang "new-theme" door de (map)naam van het theme dat je als standaard wilt instellen.

// Standard Theme für neue Websites festlegen
define( 'WP_DEFAULT_THEME', 'new-theme');

Een nieuwe website toevoegen

Om een nieuwe website aan het netwerk toe te voegen, ga je naar My Sites – Network Admin – Sites. Klik op 'Add New' (Nieuwe toevoegen) en je komt op een pagina met zelfverklarende opties om een nieuwe website aan het netwerk toe te voegen.

Een beetje hulp bij het beslissen

Zoals hierboven al vermeld, zijn er zeer specifieke gebruikssituaties waarin een WordPress Multisite installatie echt zinvol is en de voordelen van Multisites in bijzondere mate tot hun recht komen. Het gaat onder meer om de volgende gevallen:

Meertaligheid

Voor het gebruik van meertaligheid is een Multisite van het type "subdirectory" gebruikelijk, aangezien de inhoud dezelfde is en alleen de talen verschillen.

Voorbeeld:

• Hoofdpagina: mysite.com
• Subpagina: mysite.com/nl
• Subpagina: mysite.com/fr
• Subpagina: mysite.com/es

Internationalisering

Via multidomain zou je gemakkelijk kunnen internationaliseren, maar in tegenstelling tot meertaligheid zou de inhoud anders kunnen zijn:

• Hoofdpagina: Engelse pagina: mysite.com
• Subpagina: Duitse pagina: meineseite.de
• Subpagina: Spaanse pagina: misitio.es
• Subpagina: Nederlands pagina: mijnpagina.nl

Subpagina's voor verschillende producten

Als jouw bedrijf verschillende producten verkoopt, kan een subdomein multisite de juiste oplossing zijn. Bijvoorbeeld, als je bedrijf verschillende, grotere producten aanbiedt die op zichzelf staan. Dit is bijvoorbeeld vaker het geval bij softwareontwikkelingsbedrijven. 

• Hoofdpagina: mycompany.com
• Productpagina: myproduct.mycompany.com
• Andere productpagina: myotherproduct.mycompany.com
• Nog een nieuwe productpagina: mynewestproduct.mycompany.com

Als je een online webwinkel met seizoensartikelen wilt opzetten (kerstbomen in de winter/fruitbomen in de zomer), kan een multisite je ook veel voordelen bieden: bijvoorbeeld door verschillende domeinen op te zetten voor de respectievelijke seizoensartikelen, maar het systeem voor het beheer van de goederen blijft hetzelfde.

Onderwijsinstellingen zijn een uitstekend toepassingsgebied voor WordPress Multisite

Een uitstekend toepassingsgebied voor WordPress Multisite zijn bedrijven of instellingen zoals scholen of universiteiten, die aparte subpagina's opzetten voor producten, afdelingen, locaties of divisies. De medewerkers van de afdelingen kunnen expliciet hun sub-pagina beheren, maar meer ook niet, en het globale gevoel over de hele website blijft consistent voor de bezoekers.

In het algemeen is een Multisite geschikt wanneer een aantal gemeenschappelijke middelen wordt gebruikt en de afzonderlijke gebruikers onafhankelijk op hun werkterrein willen werken. Om deze reden maken veel grote organisaties (zoals universiteiten en hogescholen) gebruik van Multisites. Het voordeel is dat elke afdeling of faculteit zijn eigen website of interne blog met meerdere medewerkers kan onderhouden, terwijl één team het hele netwerk van websites beheert. Een voorbeeld van zo'n multisite is de blog van de University of British Columbia.

Echte voorbeelden voor het gebruik van WordPress Multisite

Een goed voorbeeld van een multisite is WordPress.com zelf – met vele miljoenen sub-pagina's! Hoe tijdrovend en duur het zou zijn om ze te beheren en te onderhouden. 

Een ander voorbeeld voor het gebruik van een Multisite is het gigantische netwerk van BBC America: hetzelfde parent theme wordt gebruikt voor alle netwerkpagina's, maar elke individuele sub-directory heeft zijn eigen child theme.

Weet je het nog niet zeker? 

Als je niet zeker bent of WordPress Multisite geschikt is voor jou, beantwoord dan gewoon de volgende vragen:

• Weet je zeker dat je altijd dezelfde themes en plugins nodig hebt?
• Heb je maar een IP adres nodig?
• Hebben alle websites ongeveer dezelfde last?
• Is de administratieve inspanning van de afzonderlijke websites gering?
• Is het okay als elke account met FTP toegang op één website ook FTP toegang heeft op de andere websites?

Als je al deze vragen met ja kunt beantwoorden, dan is WordPress Multisite iets voor jou en zal het je een hoop werk besparen. Als je zelfs maar één van deze vragen met nee moet beantwoorden, zal het je vroeg of laat meer werk kosten dan je zou hebben met individuele WordPress installaties – of zelfs een veiligheidsrisico worden.

Conclusie

Hopelijk heeft deze gids je een goed overzicht gegeven van de voor- en nadelen en hoe je een WordPress Multisite installatie verstandig kunt gebruiken. Het gebruiksvriendelijke Dashboard en de intuïtieve opties maken het een uitstekende keuze voor sommige toepassingen. Het koppelen van websites aan elkaar beperkt echter ook bepaalde gebruiksmogelijkheden. WordPress Multisite is het meest de moeite waard voor meertalige websites, die verder exact hetzelfde zijn. Als je nog vragen hebt over deze functie, neem dan gerust contact op met het Raidboxes supportteam via de live chat.